Rodzina jako system. W czym tkwi największa siła rodziny?

Rodzina to pojęcie podstawowe w strukturze społecznej. To instytucja, która powołuje na świat nowe życie i umożliwia mu wzrost i rozwój. Wszystko zaczyna się w rodzinie. Poznajmy trochę, jak funkcjonuje ten życiodajny system.

Rodzina jest całością. Swego rodzaju integralną strukturą, która funkcjonuje w określony sposób. Każdy system rodzinny ma swój oryginalny, latami wypracowany sposób działania.

Rodzina jest systemem wzajemnych interakcji. Powiedzieć, że rodzina to mama, tata i dzieci to za mało, ponieważ w definicji tego słowa zawiera się wiele więcej. Rodzina to relacje, zbiór zasad i norm, swoista celowość, ku której ona dąży.

Aby lepiej funkcjonować jako rodzina i rozumieć wzajemnie swoje emocje i potrzeby warto uświadomić sobie, że wszystko zaczyna się od zbudowania solidnego fundamentu systemu rodzinnego.

Rodzinę jako system charakteryzują cechy, które sprawiają, że jest ona wyjątkową i indywidualną strukturą niepowtarzalną w społeczeństwie. Poniżej opisałam kilka najważniejszych, fundamentalnych cech, na które warto zwrócić uwagę, chcąc świadomie budować swoją rodzinę.

Przyczynowość cyrkularna

Rodzina jest czymś bardzo pięknym i jednocześnie mocno skomplikowanym. Jak już wcześniej wspomniałam, jest całością. Jako system charakteryzuje się również tym, że wewnątrz niej następuje sprzężenie zwrotne. Co to oznacza?

W dużym uproszczeniu oznacza to, że zachowania członków rodziny oddziałują na siebie nawzajem, będąc jednocześnie przyczyną i skutkiem kolejnych reakcji emocjonalnych. Wszystko dzieje się w zamkniętym obiegu.

Jedne zachowania napędzają i dają start innym. Czasem ciężko jest się w tej machinie odnaleźć. Bardzo ważne jest, aby mieć świadomość tego, że jeden załamany członek systemu oddziałuje na pozostałych. Współodczuwają to razem.

Warto o tym pamiętać i dojrzale podchodzić do naszych emocji. Bo może się okazać, że nasze dzieci zmuszone są brać odpowiedzialności za nasz gorszy dzień. Dojrzała rodzina potrafi się wspierać i w razie potrzeby dodawać otuchy, ale umie też w tym systemie zachować zdrowe granice. Granicami zajmiemy się w następnym akapicie, ponieważ prawidłowo wyznaczone granice to podstawa zdrowo funkcjonującej i szczęśliwej rodziny.

Granice w systemie rodzinnym

Aby rodzina prawidłowo funkcjonowała, niezbędne są zdrowo zdefiniowane granice między jej członkami. Jeśli system ma działać jako jedna wspólna całość, nie może dojść do takiej sytuacji, że rola ojca jest pełniona przez matkę, lub dzieci stają się dorosłymi i podejmują najważniejsze decyzje. Aby system działał, każdy jego składnik musi znać swoje miejsce i swoje zadania.

Rodzina składa się z kilku podsystemów. Podsystem dziadków, rodziców i dzieci. Granice powinny być wyznaczone pomiędzy każdym z tych podsystemów, jak i wewnątrz nich.
Warto dodać, że granice powinny być elastyczne i ustalone w zdrowym porozumieniu. Nie muszą wcale być sztywnymi policyjnymi zasadami lub bezsensownymi skopiowanymi z poradników zakazami. Powinny być indywidualne i zbudowane na podstawie potrzeb danego systemu rodzinnego.

Na ojcu spoczywają inne obowiązki niż na matce. Analogicznie żona pełni inną funkcję w rodzinie niż teściowa, a dziecko ma inne zadania niż rodzice.

Podstawą zdrowej rodziny jest, aby w pierwszej kolejności mąż i żona budowali relację między sobą, a w następstwie przełoży się to na prawidłową relację z dziećmi. Nie odwrotnie. Jeśli żona odwraca się od swojego męża i zaczyna szukać oparcia w dzieciach, zaburza to zdrowe funkcjonowanie rodziny. Zostają naruszone granice, a w następstwie takie dzieci przestają czuć się dziećmi. Zaczynają przejmować odpowiedzialność za nieudany związek rodziców, a niekiedy obwiniają się i chcą zrobić jak najwięcej, aby uniknąć złych emocji odczuwanych ze strony rodzica. Takie sytuacje rodzą szereg problemów emocjonalnych i psychologicznych w przyszłym życiu dziecka.

Podsystem dziadków i rodziców również powinien być zdrowo od siebie oddzielony. Jeśli mamy sytuację, że mężczyzna o zaistniałym problemie w pierwszej kolejności idzie powiedzieć swojej mamie, a nie jest w stanie dojrzale porozmawiać z żoną, to taka sytuacja świadczy o braku zdrowych granic. Bez tych fundamentów zwanych granicami ciężko będzie poradzić sobie z kryzysem i budować prężność rodziny, która jest kolejną cechą charakterystyczną zdrowej i silnej rodziny.

Prężność rodziny

Pojęcie prężności rodziny określa się jako jej predyspozycję do radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, które jednocześnie umacnia funkcjonowanie systemu rodzinnego. Oznacza to, że rodzina ma większą szansę na pomyślne przejście przez kryzys niż jednostka, a dodatkowo czerpie z kryzysu umocnienie. Jest to niezwykle cenna umiejętność. Dzieje się tak, ponieważ rodzina sumuje wszystkie siły, które wnosi każdy jej członek jako jednostka i tworzy z ich sumy silne wzorce radzenia sobie ze stresem.

Prężna rodzina charakteryzuje się tym, że pojawiający się kryzys traktuje jako wyzwanie i szansę na zmianę. Uruchamia się do walki poprzez współpracę. Podjęcie walki w określonym wspólnym dla członków rodziny celu wiąże się z poczuciem satysfakcją i zjednoczenia. Często można zauważyć, że rodzina, w której obecna jest choroba, wydaje się niezwykle silna i sobie bliska, bardziej niż przeciętna szczęśliwa rodzina. Prężne rodziny mają zdolność do otwartego komunikowania się i wyrażania uczuć, nawet tych bardzo trudnych. Buduje to ich siłę. Pozwala szybko rozpoznać, na czym polega zagrożenie i podjąć konkretne kroki.

Aby lepiej to sobie wyobrazić, podam przykład.
Wyobraźmy sobie rodzinę, w której pojawia się sytuacja utraty pracy przez męża/ojca. Uznajmy, że było to główne źródło rodzinnego dochodu. Rodzina zostaje postawiona w bardzo ciężkiej sytuacji. Prężność lub jej brak ukaże się w działaniach, jakie podejmie rodzina w odpowiedzi na zaistniały kryzys.

Prężność rodziny oznacza również to, że charakteryzuje się ona elastycznością. Wykorzystanie zasobów, które posiada, modyfikowane jest w zależności od aktualnych potrzeb. Gdy w życiu rodziny panuje harmonia, każdy pełni swoje role. Natomiast gdy rodzina spotyka się z kryzysem, jest w stanie podwoić swoje siły w celu przetrwania.

Jej elastyczność objawia się również po wyjściu spod działania silnego stresu. Rodzina szybko potrafi dostosować się do nowo panujących warunków i znów prawidłowo funkcjonować jako system.

Podsumowanie

Rodzina to niezwykle silny i wyjątkowy system, który będąc zbudowany na właściwych fundamentach, ma szansę przetrwać nawet największe wichury.

Fundamentami tymi jest miłość, szczerość w relacjach pomiędzy jej członkami oraz granice, które budują poczucie bezpieczeństwa i porządkują działanie systemu.

Często bywa tak, że sami pochodzimy z rodzin, które nie były „idealne”, ciężko jest wyrwać się z utartego schematu i nie powielać tych samych błędów. Jednak uświadom sobie, że to wcale nie jest wyznacznikiem obecnej sytuacji. Jeśli podejmiesz wysiłek i pracę, możesz zbudować silną rodzinę niezależnie od tego, co było lub co jeszcze cię czeka w życiu.

Zapraszam Cię do zostawienia komentarza. Podziel się tym co myślisz lub zadaj pytanie.
Napisać możesz tutaj pod wpisem lub w wiadomości prywatnej
kierowanej na adres justynababul@gmail.com
Znajdziesz mnie również na Instagramie pod nazwą cowglowiemam

Zapraszam!